Hộ niệm cho người lâm chung đúng cách và lợi ích nhất

Hộ niệm là trợ giúp người chết cả về mặt tinh thần lẫn vật chất. Hộ niệm vô cùng cần thiết với người chết trong mọi giai đoạn Bardo trên tiến trình chết, giúp người chết tiếp cận với những cơ hội giải thoát và có một cái chết bình an.

Chết là trải nghiệm khổ đau và sợ hãi nhất trong các kinh nghiệm của đời người. Khi lâm chung mạng tận, người chết thấy toàn thân nhức nhối như đồi mồi bị lột vẩy, như cua bị nhúng nước sôi, trải nghiệm tứ đại phân ly, gân xương rút chuyển, thần thức hãi hùng, nghiệp chướng dồn dập, oan gia trái chủ từ vô lượng kiếp cùng đến đòi nợ... Bởi cái chết đáng sợ như thế nên các bậc Thánh nhân rất xem trọng thời điểm này. Suốt cuộc đời, các vị tích lũy công đức, tu tập thiền định, sẵn sàng tư lương và chủ động những giờ khắc cuối cùng của cuộc đời để tận dụng cái chết làm cơ hội thành tựu giác ngộ tối thượng. Ngược lại, người thế gian thông thường, mặc dù sợ hãi lo âu nhưng với việc sinh tử đại sự thường vô minh không biết cách chuẩn bị đối phó ra sao. Thay vì tiến lên trên con đường giác ngộ, chúng ta thường chọn nhầm “ngả rẽ” để trầm chìm vào khổ đau luân hồi kế tiếp.

Chính vì lý do này, hộ niệm đóng một vai trò vô cùng quan trọng trên hành trình sinh tử của mỗi chúng ta. Hộ niệm là phương cách thiết thực và trí tuệ nhất để hỗ trợ cho bạn và người thân có được sự chuẩn bị và lựa chọn sáng suốt để đối diện với cái chết một cách tự tại, bình an và nắm bắt những cơ hội hy hữu trên tiến trình chết để thay đổi toàn bộ đời sống kiếp sau!

Vậy Hộ niệm là gì?

Theo nghĩa đen, “hộ” là bảo hộ, trợ giúp, “niệm” là tinh thần, tư tưởng. Như vậy, “hộ niệm” có nghĩa là tìm cách để bảo vệ, nâng đỡ đặc biệt về mặt tinh thần. Trên thực tế, hộ niệm trong các giai đoạn Bardo liên quan tới cái chết sẽ đề cập đến việc hộ trì, nâng đỡ cho người chết cả về khía cạnh vật chất lẫn tinh thần. Hai khía cạnh này cần được thực hiện song song trong từng giai đoạn của tiến trình chết. 
Phương pháp và cách thức hộ niệm cũng được phân chia theo ba giai đoạn tương ứng của Bardo liên quan tới cái chết, đó là:

(i) hộ niệm cho người lâm chung,
(ii) hộ niệm cho người trong tiến trình chết sau khi hơi thở bên ngoài đã ngừng cho tới khi cái chết bên trong hoàn tất.
(iii) hộ niệm cho người chết trong giai đoạn thân trung ấm 49 ngày. Sau đây xin được trình bày cụ thể hơn về cách thức hộ niệm và những chuẩn bị cần thiết trong mỗi giai đoạn.

Hộ niệm cho người sắp lâm chung từ ốm nặng đến hấp hối

Giai đoạn này thường bắt đầu khi một người có những biểu hiện lâm bệnh nặng không thể qua khỏi cho tới lúc hấp hối. Tuy họ vẫn sống nhưng cái chết đang đến gần, tiến trình tan rã của tứ đại và các biểu hiện bên ngoài của cái chết như sức khỏe suy sụp, hơi thở khò khè, chân tay rũ liệt,... đã dần thấy rõ. Lúc này, thể trạng người bệnh rất yếu, có những người vẫn còn tỉnh táo, nhưng cũng có những người không còn khả năng nói, nghe hay thậm chí đã bất tỉnh, hôn mê. Cho dù họ đã hết khả năng giao tiếp nhưng tất cả những gì chúng ta đọc, những bài khai thị, câu chân ngôn và tiếng niệm Phật bên tai người sắp chết cũng sẽ được lưu trữ trong tàng thức và sẽ giúp ích họ rất nhiều trong các giai đoạn Bardo tiếp theo. Thời điểm này là lúc người thân nên túc trực và liên tục hộ niệm, cầu nguyện người bệnh có một cái chết bình an và tái sinh an lành, bên cạnh đó chuẩn bị dần những thứ cần cho việc hộ niệm người chết.